Cúc vạn thọ thường gọi là Vạn thọ. Đây là loại hoa thân thuộc của người dân Việt Nam, thường được dùng để trang trí, hoặc trưng lên bàn thờ. Nhưng hẳn chưa nhiều người biết đến những tác dụng trị bệnh của nó. Hãy cùng tìm hiểu về công dụng của hoa vạn thọ qua bài viết sau.
Cúc vạn thọ chữa được bệnh gì?
Cúc vạn thọ được nhập trồng làm cảnh vào nước ta từ lâu đời. Có 2 loài: loài cao lớn là cúc vạn thọ kép và loài thấp lùn là cúc vạn thọ đơn thuộc họ Cúc. Vốn mang sẵn ý nghĩa ngay trong chính tên của mình cúc vạn thọ là hình ảnh trường sinh của cuộc sống. Người phương Đông coi cúc vạn thọ là biểu tượng của hạnh phúc vĩnh hằng. Tính lâu bền và thời gian lưu giữ vẻ đẹp của nó dài hơn nhiều loài hoa khác.
Trong y học, cúc vạn thọ là một loài hoa xuân có nhiều đóng góp trong việc bảo vệ sức khỏe và phòng chống bệnh tật. Dược liệu có vị đắng cay, mùi thơm, tính mát, không độc có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, tiêu đờm, làm se, giảm đau, trừ giun sán, được dùng trong những trường hợp sau:
Chữa kiết lỵ: hoa cúc vạn thọ 20g giã nát trộn với ít đường hấp cơm dùng uống. Bột hoa chấm vào chỗ đau chữa đau nhức răng. Cao nước của hoa có tác dụng trên vi khuẩn gram dương. Cao lỏng từ rễ lại dùng nhuận tràng. Nước sắc hoặc nước hãm cả cây chữa tê thấp, nhiễm lạnh, viêm phổi, giun sán.
Chữa hen: Dùng phối hợp cúc vạn thọ 20g phối hợp với rau cần trôi, củ tầm sét, thài lài tía, nhân trần, rễ bạch đồng nữ, tinh tre mỡ mỗi thứ 10g thái nhỏ phơi khô sắc với 400ml nước còn 100ml uống làm 2 lần trong ngày.
Thuốc bổ dưỡng tăng cường thị lực: hoa cúc vạn thọ 20g, gan gà 50g băm nhỏ nấu ăn.
Chữa ho gà: hoa cúc vạn thọ 20g, hoa đu đủ đực 10g, húng chanh 10g, đường phèn 20g. Tất cả dùng tươi rửa sạch giã nhỏ cho vào bát cùng đường phèn. Hấp cách thủy trong 10-15 phút. Để nguội, nghiền nát, thêm nước gạn uống làm 2-3 lần trong ngày.
Dùng ngoài: lá cúc vạn thọ để tươi rửa sạch giã nát đắp chữa bỏng, mụn nhọt và ép lấy nước chữa đau tai. Hoa cúc vạn thọ phối hợp với kim ngân hoa, lá đại bi lượng mỗi thứ 30g rửa sạch chữa đắp viêm vú, lở loét.
Cách dùng Cúc vạn thọ chữa bệnh
Thường dùng trị bệnh đường hô hấp, đau mắt (viêm kết mạc), ho gà, viêm phế quản. Nó còn giúp trị viêm miệng, viêm hầy, đau răng. Cây dùng ngoài chữa viêm tuyến mang tai, viêm tuyến vú, viêm mủ ngoài da.
Liều dùng 10-15g, dạng thuốc sắc. Khi dùng ngoài, nghiền hoa với ít giấm để đắp, nghiền rễ tươi và lá chữa viêm mủ da.
Ở Vân Nam (Trung Quốc), cây và hoa dùng trị ung nhọt ngoài da, ho gà, cảm lạnh, viêm khí quản, viêm tuyến nước bọt, tiêm vuyến sữa, đau răng, viêm khoang miệng, viêm kết mạc,…
Ở Campuchia, người ta dùng lá non làm rau ăn sống hay nấu canh. Còn ở Ấn Độ, hoa được dùng trị đau mắt, mụn nhọt độc. Dịch hoa tươi dùng trong bệnh trĩ, lá được dùng đắp mụn nhọt, đau tai.
Một số công thức thuốc có Cúc vạn thọ
1. Trị Ho gà
15 hoa, sắc nước, thêm đường cát để uống
2. Trị Đau răng, đau mắt
Dùng 15 hoa cúc vạn thọ sắc nước uống
3. Viêm tuyến mang tai, viêm tuyến vú:
Cúc vạn thọ, Thất diệp nhất chi khoa, Kim ngân hoa. Lượng các vị bằng nhau, nghiền ra và thêm giấm, đắp chỗ đau.
4. Chữa Kiết lỵ
Dùng 10-15g hoa cúc vạn thọ giã nát, trộn với ít đường, uống.
5. Chữa hen
Hoa Cúc vạn thọ, rau Cần trôi, Nhân trần, củ Tầm sét, Thài lài tía, rễ Bạch đồng nữ, Tinh tre mỡ. Mỗi vị 10g, thái nhỏ, phơi khô. Sắc uống trong ngày.
Cúc vạn thọ trong các nghiên cứu gần đây
Một tác dụng nổi trội của Cúc vạn thọ là tác dụng chống oxy hóa. Các thành phần hóa học tạo nên tác dụng này là Axit gallic, gallicin, quercetagetin, 6-hydroxykaempferol- O -hexoside, patuletin- O-hexoside và quercetin. Trong đó quercetagetin được xác định là có khả năng chống oxy hóa mạnh nhất. Người ta cũng đã nghiên cứu nhiều phương pháp sấy khô để giữ được đặc tính này.
Cúc vạn thọ còn thể hiện tác dụng kháng khuẩn. Người ta thấy, flavonoid, patulitrin từ hoa có tác dụng ức chế nhiều vi khuẩn gây bệnh thường gặp như Escherchia coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, … Tác dụng chống oxy hóa và kháng khuẩn này giúp giải thích kinh nghiệm sử dụng loại hoa này trong điều trị các bệnh viêm nhiễm.
Trên các mô hình thì nghiệm, người ta thấy ác thành phần từ Cúc vạn thọ còn thể hiện tác dụng bảo vệ thần kinh. Nó tác động làm chậm lão hóa và giảm độc tính của β-amyloid, đây là cơ chế trong các bệnh sa sút trí tuệ.
Bên cạnh công dụng trong trị bệnh, người ta còn thấy thành phần tinh dầu trong Cúc vạn thọ có thể chống lại cỏ dại, sâu bệnh. Điều này thể hiện tiềm năng sản xuất thuốc diệt cỏ, trừ sâu hại từ tự nhiên, giảm được sử thuốc hóa học trong nông nghiệp.
Tóm lại, Cúc Vạn thọ là một loại cây thông dụng, thường được trồng để trang trí. Người ta thường dùng nó để trị các bệnh viêm nhiễm như nhiễm trùng ngoài da, viêm vú, viêm tuyến mang tai, việm họng, ho … Các nghiên cứu hiện đại đã cho thấy hoa Cúc Vạn thọ có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn và tác dụng bảo vệ thần kinh.
