Những bông hoa phượng nở đỏ rực một vùng trời, những cây phượng vững chãi xanh rì trên sân trường đều là những hình ảnh không thể nào quên trong ký ức của mỗi cô cậu học trò. Hãy cùng tìm hiểu về loài hoa này và lý do chúng được gọi là hoa học trò.
Giới thiệu đôi nét về hoa phượng
Để hiểu về loài hoa của học trò này thì ta cần phải hiểu được nguồn gốc và những loài hoa phượng đang phổ biến hiện nay. Có như vậy ta mới hiểu được sâu hơn và chi tiết hơn về loài hoa này.
Nguồn gốc
Phượng vĩ có nguồn gốc từ miền tây Malagasy, Madagascar. Loài hoa này còn có tên khoa học là Delonix regia nằm trong họ Fabaceae. Trong tiếng Anh thì hoa còn được gọi với nhiều cái tên như Royal poinciana, Flamboyant hay Flame tree. Còn trong tiếng việt thì ta thường gọi là xoan tây, điệp tây.
Cây phượng xuất hiện ở Việt Nam ta là do người Pháp mang đến trong khoảng những năm cuối của thế kỷ 19 và trồng ở các thành phố lớn là Sài Gòn, Đà Nẵng, Hải Phòng. Đặc biệt là ở Hải Phòng bởi loài hoa này còn có một cái tên khác là thành phố hoa phượng đỏ, hiện nay phượng vĩ được trồng rộng rãi khắp Bắc Nam.
Loại cây này được trồng chủ yếu ở trong sân trường để làm bóng mát đồng thời làm đẹp thêm cho ngôi trường. Chính vì được trồng nhiều trong trường thế nên đây là một loại cây biểu tượng cho thời học trò, gắn với những cảm xúc vui buồn của biết bao thế hệ học trò.
Các loại hoa phượng phổ biến
Phượng vĩ có 3 loại tương ứng với 3 màu sắc khác nhau đó là phượng đỏ, phượng vàng và phượng tím. Trong đó phượng vàng và phượng đỏ cùng loại với nhau tuy nhiên loại phượng vàng khá ít và không có nhiều ở Việt Nam.
Hoa Kim Phượng là loại cây bụi có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới của châu Mỹ, có họ hàng với hoa phượng. Lá của hoa có hình lông chim, với độ dài từ 20 đến 40cm, mỗi cây sẽ có từ 3 đến 10 cặp lá. Hoa của cây mọc ra tại những cài hoa và dài tới 20cm, mỗi nhánh hoa sẽ có 5 cánh hoa với màu vàng sặc sỡ, ngoài ra cây Kim Phượng cũng có quả đậu dài từ 6 đến 12cm.
Riêng loại phượng tím thì lại không cùng loại với hoa phượng đỏ thông thường mà ta biết. Loại hoa phượng tím có tên khoa học là Jacaranda Mimosifolia là hoa thuộc họ Bignoniaceae.
Loại phượng tím này có hình ống và mọc thành từng chùm, khác hoàn toàn với phượng vĩ. Là loài cây có nguồn gốc từ châu Mỹ và đã được du nhập vào Ấn Độ, NePal từ rất lâu đời cho thấy cây cực kỳ thích hợp với khu vực có khí hậu nhiệt đới cận nhiệt đới. Vì vậy tại Việt Nam, ta có thể dễ dàng bắt gặp được loài hoa phượng tím này tại Đà Lạt hoặc Tam Đảo, Lai Châu,…
Hoa phượng có đặc điểm gì?
Cây phượng trưởng thành thì có độ cao khoảng 15-20m, có cây có thể cao tới 20m. Cây phượng có lá màu lục sáng hơi hơi nhạt rất đặc trưng, tán lá của loài cây này rất dày và tỏa rộng nên đây là lý do hoa thường được trồng trong sân trường để lấy bóng mát. Vào mùa khô hạn thường rụng lá, tuy nhiên ở những nơi đất đai tươi tốt và màu mỡ thì hoa là loài thường xanh.
Hoa phượng sống thích hợp ở những nơi có khí hậu nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới, ngoài ra hoa có thể sống ở nơi khô hạn hay đất mặn. Cây phượng rất to khỏe và dễ trồng, tốn ít công sức nhưng tuổi thọ của hoa thấp hơn so với nhiều loại cây xanh khác.
Khi đã già thì hoa sẽ dễ bị sâu bệnh tấn công và có hiện tượng mục rữa. Đến giai đoạn này người ta sẽ cưa cây và trồng cây mới vừa để duy trì cảnh quan mà lại đảm bảo an toàn cho mọi người. Về hoa của cây phượng thì màu sắc đặc trưng là màu đỏ rực như lửa. Loại hoa này thường nở thành những chùm dài từ 20-25cm.
Một bông hoa sẽ có 5 cánh đỏ tươi hình cánh quạt và có phần mép hơi nhăn. Cánh to nhất của bông sẽ có một họa tiết trắng riêng biệt với 4 cánh còn lại. Cây phượng còn có thể tạo quả rất to tới 60cm và hạt bên trong có thể ăn khi nướng lên.
Ý nghĩa của hoa phượng
Cái tên phượng vĩ có bởi lẽ chính từ sự đặc biệt về hình dáng và cách sắp xếp của lá cây này. Lá phượng là lá kép đối xứng nhau qua phần cuống, khi nhìn ta có thể liên tưởng ngay đến đuôi của chim Phượng Hoàng. Mỗi khi hoa phượng nở là một thời học sinh đã trôi qua, một hè nữa lại đến.
Những cô cậu học trò đã đến lúc được nghỉ ngơi sau những cố gắng trong năm học và học sinh khác đã đến lúc phải chia tay ngôi trường, thầy cô, bạn bè và cả những hàng phượng đang bung nở.
Hoa phượng vĩ chính là một quyển sổ ký ức, một quyển sổ lưu lại những kỷ niệm của thời học trò hồn nhiên, vô lo vô nghĩ. Đây cũng là nơi lưu giữ một tình yêu tuổi học trò trong sáng, tươi đẹp nhất. Phượng vĩ là một người bạn đồng hành của mỗi cô cậu học trò nhỏ đi qua bao năm tháng.
Và rồi khi cô cậu học trò ấy đã trưởng thành thì hoa phượng vẫn ở đó và nở những bông hoa đẹp nhất để chào tạm biệt, rồi lại tiếp tục đồng hành với những cô cậu học trò sau. Cứ như vậy mãi và rồi phượng thầm lặng ra đi cùng với những kỷ niệm, cảm xúc không thể thay thế.
Loài phượng tượng trưng cho biểu tượng gì?
Khi nhắc đến phượng vĩ thì ai ai cũng đều xem hoa là biểu tượng của tuổi học trò. Tuy nhiên hoa còn biểu tượng cho những điều sâu sắc khác như:
- Hoa phượng là biểu tượng cho một tình yêu tuổi học trò trong sáng, thơ ngây và tươi đẹp.
- Phượng nở là một hồi chuông cho sự kết thúc một năm học với bao điều xảy ra, có buồn, có vui, có cố gắng, có thành công và có cả thất bại nữa.
- Phượng vỹ là biểu tượng của sự chia tay với những lời nhắn nhủ không được quên nhau, những bức tâm thư mà cánh hoa phượng được ép khô để tô điểm thêm ý nghĩa.
- Phượng là một biểu tượng của mùa hè oi bức, rộn ràng bản giao hưởng của loài ve.
Công dụng của cây hoa phượng
Ngoài những công dụng phổ biến là cho bóng mát và báo hiệu hè về thì cây phượng còn có rất nhiều công dụng khác, dưới đây là những công dụng có thể nhìn thấy ở cây phượng.
Cây hoa phượng được dùng trong công trình
Cây phượng có tán rộng, là một loại cây thường xanh luôn tươi tốt kèm với đó là hoa có màu đỏ rực rất đẹp, thể nên trong các dự án đô thị thì phượng vĩ thường được trồng trên các vỉa hè để tạo cảnh quan, ngoài ra ta còn thể thấy ở các công viên, bệnh viện,…
Cây hoa phượng dùng để chắn gió, bão và lấy gỗ
Hoa phượng là một cây thân gỗ có tuổi thọ trung bình cao từ 40 -45 năm và với đặc điểm ít bị tấn công bởi sâu đục thân nên cây thường được chọn để trồng ven đường. Nhờ vậy mà cây hoa phượng được xem như những chiếc ô, chiếc dù lớn để che mát cho con đường. Không những vậy, chất lượng gỗ của cây phượng đạt mức trung bình nên thường được sử dụng trong xây dựng, đóng đồ gia dụng,…
Phượng vĩ là một loài cây thân gỗ khá cao, tán rộng thế nên khả năng chắn bão rất tốt. Người ta thường trồng cây phượng ở những vùng sát biển thường xảy ra giông bão hoặc những vùng nhiệt đới gió mùa để ngăn gió, bão hiệu quả.
Hoa phượng trong y học
Trong hoa phượng có chứa nhiều thành phần hóa học và dược chất nên hoa có thể dùng để chữa trị bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có một sự nghiên cứu nào cho phép sử dụng hoa để chữa trị bệnh.
Ngoài ra, vỏ cây phượng còn được dùng là để có thể sắc nước trị sốt rét hay chữa tê thấp, đầy bụng. Lá và hoa của cây phượng cũng được người Ấn Độ dùng để trị đầy hơi và được sử dụng rộng rãi trong ý học.
Theo như Đông y, phần rễ cây và vỏ cây của cây hoa phượng được dùng để sắc thuốc giúp hạ nhiệt, giảm sốt. Ngoài ra phần tinh dầu được chiết xuất từ vỏ và hoa của phượng vĩ được tinh chế để làm dầu xoa bóp, có thể giúp giảm căng thẳng của cơ bắp.
Hoa phượng thường được dùng để làm quà tặng
Những bó hoa phượng đỏ thắm được các cô cậu học trò hái xuống tặng cho nhau những ngày cuối kỳ thay cho lời chia tay. Không chỉ vậy hoa màu tím được dùng để tặng cho người yêu bởi màu tím là màu của lãng mạn, của thủy chung. Ngoài ra, loài hoa cũng là đại diễn cho những mối tình học trò, ngây thơ, đầy trong sáng của thời học sinh.
Công dụng phong thủy của hoa phượng
Hoa phượng có thể mang lại may mắn cho gia chủ nếu như hợp mệnh. Sắc hoa đỏ hoặc tím của phượng sẽ hợp với những người mệnh hỏa. Nhờ sự rực rỡ này thì có thể xua đuổi quỷ khí, màu đỏ là màu may mắn sẽ mang đến sự thuận lợi, phát tài cho chủ nhân.
Người ta thường nói, hoa phượng đỏ là loài hoa đặc trưng gắn liền với tuổi học trò, vì mùa hoa nở sẽ nằm trong thời điểm lúc kết thúc năm học, mùa chia tay của các thế hệ học sinh. Gốc cây phượng cũng là nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm vui buồn của tuổi học trò, chính vì thế mà hoa phượng thường được gọi với cái tên rất đáng yêu và dễ mến – Hoa học trò.
Đối với họ hàng của hoa phượng, phượng tím có cánh hoa hình chuông, rũ xuống tạo ra sự mềm mại đến khó tưởng. Màu tím mộng mơ, thủy chung, nhẹ nhàng thể hiện sự chung thủy son sắc trong tình yêu. Cũng vì vậy mà phượng tím được xem là đại diện có một cuộc tình lãng mạn đầy thơ mộng.
Kết luận
Hoa phượng là một loài hoa của mùa hè, một loài hoa của học trò và cũng là một loài hoa có nhiều công dụng tuyệt vời. Bài viết trên đã cung cấp toàn bộ những thông tin chi tiết về loài hoa học trò này, mong rằng mọi người sẽ có thêm những kiến thức thật bổ ích.
