Hoa ban được biết đến là loài hoa đặc trưng của vùng núi rừng Tây Bắc nước ta. Một sắc trắng tinh khôi với nhiều ý nghĩa cần được khám phá nếu bạn tìm hiểu về nó. Nội dung bài viết dưới đây sẽ cung cấp toàn bộ thông tin mà bạn muốn có về loài hoa đặc biệt này.
Một vài điều khiến bạn nhớ về loài hoa trắng tinh khôi
Hoa ban sở hữu vẻ đẹp nhẹ nhàng và mộc mạc được nhiều người ưa thích và thường được chọn để làm trang trí tại nhiều nơi. Loài hoa này thuộc họ Điệp (Caesalpiniaceae) và sống lâu năm, thân gỗ khá mảnh mai và có nhiều nhánh non và có lông.
Cây hoa ban có chiều cao trung bình của cây khoảng 3 đến 6m có hoa màu trắng rất đẹp, có 3 đến 4 nhụy lép, nhị thụ là 5 đến 6. Lá cây hoa có hình trái tim, hơi tròn ở cuống và nhọn dần ở cuối lá, quả dẹt và có đến 12, 13 hạt.
Hoa ban thường nở rộ thường vào khoảng tháng 4 hoặc tháng 5, cây có phát triển phù hợp với khí hậu ở miền núi. Vì vậy đây là loài cây đặc trưng trồng nhiều ở miền núi phía Bắc nước ta.
Cây Hoa ban thân mộc, không mọc thẳng mà khẳng khiu uốn khúc, chia cành phân nhánh nở hoa mùa đông. Hoa ban có hai loài, hoa đỏ và hoa trắng nhưng màu trắng chiếm đa số theo tiếng Thái, có nghĩa hoa ngọt.
Hằng nǎm, vào đầu tháng hai (âm lịch) thì hoa đã lác đã nở và đẹp nhất là đầu tháng ba, đến đầu tháng tư thì hoa bắt đầu rộ và vào giai đoạn tàn. Thời điểm nở rộ, trông cây ban như chỉ có hoa mà không có lá.
Người dân cũng coi loài hoa này là nông lịch của mình, họ phát nương vào lúc hoa nở và tra hạt vào lúc hoa tàn. Mọi người còn dùng hoa ban như một loại thức ăn trong các món canh, làm nộm, đồ lên chấm với dấm ớt mǎng chua. Trong đông y cũng có thể dùng loài hoa này để chữa kiết lỵ ở trẻ rất tốt.
Sự tích về loài hoa ban mà bạn muốn tìm hiểu
Trong kho tàng vǎn học dân gian cả người vùng cao Tây Bắc thì loài hoa này xuất hiện trong các trường ca, các truyền thuyết và các câu chuyện. Hiện tại cuộc sống người dân có nhiều sự tích về loài hoa này được truyền tai nhau.
Nhưng có một mối chung là loài hoa biểu tượng cho tấm lòng thủy chung trong tình yêu đôi lứa, biểu tượng cho cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc. Vì xuất phát từ sự tích về người con gái tên Ban xinh đẹp nết na với giọng hát làm mê đắm nhiều người.
Trái tim nàng sớm đã dành trọn cho chàng Khum dù ở làng có rất nhiều người theo đuổi này. Nhưng vì chê Khum nghèo, cha Ban đã ép gả cô cho con trai của một trọc phú trong vùng.
Vì không có tình yêu nên nàng Ban thường chạy khỏi nhà, tìm đến với người yêu để kêu cứu nhưng lúc này Khum đã đi xa. Không quản xa xôi mà Ban buộc chiếc khăn Piêu của mình vào chân cầu thang để làm dấu để vượt suối đi tìm Khum.
Cuối cùng nàng không thể tìm được chàng, đi mãi đi mãi cho đến khi kiệt sức và gục chết tại một con suối. Cứ xuân sang, nơi này mọc lên một loài cây ra hoa trắng muốt nên người dân gọi là hoa ban và coi đó là loài hoa tượng trưng cho hoa tình yêu.
Ý nghĩa của loài hoa đặc trưng vùng Tây Bắc
Hoa ban trồng trong vườn sẽ cho bóng mát tốt vì đây là cây thân gỗ có bóng. Còn đến mùa hoa nở sẽ mang đến giá trị thẩm mĩ tuyệt vời tựa như giống cây hoa Mộc Lan nhưng nhỏ hơn, mỏng manh hơn.
Mọi người trồng loài hoa ban với hy vọng mang đến may mắn và tài lộc, hưng thịnh cho cả gia đình. Khi tiết trời se lạnh, ngắm hoa này cũng mang lại cảm giác thư thái, bình yên và tĩnh lặng. Không gian t tốt để thay đổi không khí, tinh thần của người chơi hoa.
Ngoài ra, hoa ban khi lá đã rụng hết, từng đốm trắng mọc lên tinh khiết càng thể hiện cho sức sống mãnh liệt, kiên cường. Chúng dù trong khó khăn, khắc nghiệt vẫn có thể tỏa hương thơm cho cuộc sống.
Một loài hoa trắng tinh khiết thể hiện sự thanh cao, chân thành, một biểu tượng của tình yêu trong sáng, thủy chung, son sắt. Một loài hoa có ý nghĩa đặc biệt với người dân vùng Tây Bắc của nước ta.
Qua câu chuyện tình yêu của nàng Ban, cũng muốn nhắc nhở các bạn trẻ nếu có tặng nhau loại hoa này. Hoa ban thể hiện sự thủy chung, một lòng vì người mình yêu và không có sự tinh toán, so đo trong tình cảm.
Hoa ban là biểu tượng đặc trưng của văn hóa nơi nào?
Hoa ban gắn với núi rừng Tây Bắc và với không gian văn hóa của người Thái là chính. Loài hoa đã in đậm trong tiềm thức của mỗi người dân Tây Bắc khi đi vào mọi hoạt động văn hóa và cuộc sống của người dân.
Một loài hoa trở thành biểu tượng muôn đời của một dân tộc giàu bản sắc của vùng núi cao Tây Bắc. Một loài hoa biểu tượng cho ước mơ hạnh phúc, khát vọng yêu thương, tình yêu chung thủy của người dân nơi đây. Thể hiện đúng với bản chất của người dân tộc Thái luôn thủy chung, mãnh liệt trong cuộc sống.
Trong đời sống tinh thần của người Thái thì hoa ban còn có vai trò đặc biệt, nó có mặt trong mọi lễ hội, phong tục, tập quán. Vai trò trong văn học của loài hoa này cũng được thể hiện trong dân ca dao duyên của người Thái và dù ở thể loại văn học nào.
Hoa ban tượng trưng cho vẻ đẹp cao quý trong tâm hồn, trong tính cách con người. Đó là điều làm nên biểu trưng đặc biệt ấn tượng của loài hoa này với cuộc sống con người vùng núi cao Tây Bắc Việt Nam ngày nay.
Các công dụng mà hoa ban mang tới cho con người
Mỗi loại hoa sẽ có công dụng khác nhau tùy theo từng vùng miền nhất định, cụ thể ở Ấn Độ và Nepal người dân dùng nó như sau:
Hoa ban ở Ấn Độ
Ở Ấn Độ vỏ cây hoa này được dùng làm săn, hồi phục cơ thể, bổ, chữa lao hạch. Các bệnh ngoài da và mụn lở cũng được sử dụng thân cây này để điều trị rất tốt.
Nụ hoa sau khi phơi khô sẽ được sắc uống chữa tiêu chảy và lỵ tốt hoặc dùng trị đau bụng. Có thể dùng đun trong nước sôi trong 5 – 7 phút và sau đó trộn với sữa đông rồi cho bệnh nhân uống mỗi ngày để giảm đau. Rễ của cây hoa ban nằm trong bài thuốc gồm 21 dược liệu được dùng điều trị sỏi niệu.
Với người Nepal
Ở Nepal người ta dùng hoa ban ăn như rau đều đặn trị tiêu chảy giống như người Tây Bắc nước ta thường làm. Sử dụng hoa đun sôi với 500ml nước trong 2 – 4 phút và uống từng ít một trong ngày, liên tục 2 – 3 ngày cũng có thể giảm sốt hiệu quả.
Người Nepal còn dùng hoa phơi khô và bảo quản để sử dụng hàng ngày làm nước uống. Có thể ép cả vỏ cây, uống mỗi lần 2 thìa cà phê, ngày 3 lần để chữa lỵ amip.
Thân cây hoa ban giã nát, bọc trong một miếng vải sạch và vắt lấy dịch, uống mỗi lần 4 thìa cà phê để thải giun tốt. Có thể dùng bột thân cây đắp tại chỗ chữa vết đứt và vết thương mới để chữa lành hiệu quả.
Một vài gợi ý và là lưu ý khi trồng loài hoa này
Khi trong hoa ban nhiều người đánh giá đây là loài cây dễ trồng, có khả năng phát triển nhanh, kháng chịu khắc nghiệt và sâu bệnh tốt. Nhưng khi còn nhỏ thân khá mềm và cần dùng cọc chống sao cho cây thẳng. Bên cạnh đó, theo cách trồng cây hoa này thì cần kiên trì để có một cây hoa ban thân thẳng bởi vì khi cây trưởng thành đường kính gốc lớn và hay bị cong.
Nếu muốn trồng cây được tốt nhất, đất trồng phải tơi xốp, thoát nước tốt, giàu dinh dưỡng và trồng ở nơi thông thoáng, có nhiều nắng gió để tránh cây hoa ban bị bệnh và sai hoa. Trong quá trình tưới nước thì không cần quá quan tâm vì đây là loài cây không yêu cầu cao về nước tưới. Cứ 2 đến khoảng 3 ngày bạn mới cần tưới nước một lần.
Nếu thời tiết nắng mưa mà các bạn phải tăng giảm lượng nước và giảm tần suất tưới cho hoa ban sao cho phù hợp. Phần nước tưới này như đã nói các bạn sẽ không cần phải quan tâm quá nhiều vì đây là cây thân lớn, dễ phát triển.
Dinh dưỡng cho cây hoa ban thì nên 3 tháng một lần các bạn định kỳ bón phân để giúp cây có đủ dinh dưỡng, khả năng sinh trưởng hiệu quả. Phân cho cây như NPK, phân lân, urê, kali, phân hữu cơ hoặc có thể dùng phân chuồng. Khi bón phân bạn cũng cần rải xa gốc, bón xong cũng cần tưới nước để phân tán phân tốt nhất.
Giá trị hoa ban đối với ngành du lịch
Trải qua 5 kỳ tổ chức lễ hoa hoa ban từ 2014 đến 2018 thì loài hoa này hiện tại đã trở thành thương hiệu du lịch của nhiều tỉnh phía Tây Bắc nước ta. Vào tháng 3 hàng năm, các bạn có thể tham gia vào lễ hội hoa gắn với ngày hội văn hóa của người dân tộc Thái trong khu vực.
Hoa ban với du lịch ngày này là một loài hoa tạo nên sản phẩm du lịch, văn hóa truyền thống các dân tộc. Nơi để du khách giao lưu, thi đấu thể thao, trò chơi dân gian và một số hoạt động trải nghiệm du lịch hấp dẫn khác.
Trong vài năm trở lại đây, cứ mỗi mùa hoa ban nở, du khách thập phương và cả du khách quốc tế lại đến với các tỉnh Tây Bắc nhiều hơn. Một màu trắng tạo nên sức ấn tượng cực lớn mà người nào cũng muốn khám phá.
Các bạn nữ và đặc biệt các bạn trẻ lại muốn check in với một trong những loài hoa đặc trưng này. Màu trắng tinh khôi trong tiết trời se lạnh của vùng Tây Bắc mang lại một trải nghiệm khó quên cho du khách. Trong tương lai, dựa vào hoa ban, chắc chắn du lịch khu vực Tây Bắc sẽ ngày càng phát triển hơn nữa.
Kết luận
Hoa ban là một trong những loài hoa đặc trưng với màu trắng của vùng núi Tây Bắc. Một loài hoa đến hiện tại có rất nhiều giá trị về mặt văn hóa và du lịch để bạn khám phá. Hy vọng nội dung bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn về loài hoa này trong quá trình tìm hiểu của bạn.
